Σύμφωνα με αρχαιολογικές μελέτες, η αρχαία Ανάφλυστος (σημερινή Ανάβυσσος) αποτέλεσε κατά τους αρχαϊκούς και ρωμαϊκούς χρόνους οργανωμένο οικισμό με έντονη εμπορική δραστηριότητα, μέρος της οποίας ήταν και το εμπόριο του κρασιού.
Σε σύγχρονες εποχές, η περιοχή Αναβύσσου υπήρξε τόπος υποδοχής προσφύγων από όλες σχεδόν τις περιοχές της Μικράς Ασίας. Έφτασαν διαδοχικά, από το 1922 ως το 1924, είτε κυνηγημένοι από τους Τούρκους είτε με τις ανταλλαγές των πληθυσμών, Έλληνες πρόσφυγες από τη Σμύρνη, την Καππαδοκία ή τα χωριά της Προποντίδας και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή.
Οι Φωκιανοί πρόσφυγες, από την περιοχή της Σμύρνης, ήταν άνθρωποι με αμπελουργική παράδοση. Μόλις κατάφεραν να εξασφαλίσουν στοιχειώδεις όρους διαμονής και επιβίωσης, στράφηκαν ξανά προς την αμπελοκαλλιέργεια. Έως τότε τα κτήματα που υπήρχαν στην περιοχή ανήκαν στους Καλυβιώτες, στην Αρετή Μαλτέζου και σε παλιούς γαιοκτήμονες, με αμπέλια της ποικιλίας Σαββατιανό κυρίως, και εν μέρει με Ροδίτη και Μαυρούδια (κυρίως μανδηλαριές σαν βαφική ποικιλία).Οι Καλυβιώτες είδαν με καχυποψία τους πρόσφυγες και αρνήθηκαν να παραχωρήσουν τις αντίστοιχες βέργες για φυτεύσεις, κάτι που έκανε η Αρετή Μαλτέζου και έτσι φυτεύτηκαν τα πρώτα αμπέλια με Σαββατιανό και Φιλέρι.
Το Φιλέρι μια ποικιλία της Φώκαιας που δίνει πρώιμα ένα ροζέ επιτραπέζιο αλλά και οινοποιήσιμο σταφύλι δεν το έφεραν από την πατρίδα, αλλά το αναγνώρισαν όταν το είδαν φυτεμένο δίπλα στο μονοπάτι που πήγαινε στο Λαύριο, κοντά στην Καμάριζα (Αγ.Κωνσταντίνος). Το είχε φέρει όντως από την Φώκαια ένας πρόσφυγας σε παλαιότερη εποχή. Πατητήρια υπήρχαν καλυβιώτικα (στην θέση Πατητήρια, όπου υπάρχουν ακόμη χαλάσματα) και του Μαλτέζου, όπου συνήθως πάταγαν τις δικές τους παραγωγές. Όταν τα νέα αμπέλια έφτασαν σε παραγωγή φτιάχτηκαν και τα πρώτα, υπαίθρια κυρίως, πατητήρια (Δαμασές, Ψύλογλου, Τζίτζηρας κ.α ).
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Οι πρόσφυγες πάταγαν τα σταφύλια και περίμεναν τους εμπόρους και ιδιοκτήτες ταβερνών της Αθήνας, οι οποίοι και αγόραζαν την παραγωγή. Τα αμπέλια των προσφύγων φυτεμένα σε φτωχά και αμμουδερά χώματα είχαν πολύ περιορισμένη παραγωγή και έτσι τουλάχιστον για τους Φωκιανούς, το αμπέλι δεν έγινε κύρια ασχολία. Κρασί φτιαχνόταν λίγο για οικιακή χρήση και πώληση στις ταβέρνες, περιπτωσιακά μόνο υπήρχε πώληση σε περαστικούς η αργότερα σε επισκέπτες-παραθεριστές.
Αλλά και το πιο οργανωμένο πατητήρι του Μαλτέζου, που από το 1930 μεγαλώνει και αγοράζει και ξένα σταφύλια, ασχολείται αποκλειστικά με τον μούστο και την διακίνηση του (φτάνει μια παραγωγή 400 κάρων, δηλαδή σχεδόν 240 τόνων! Όλα πατημένα με τα πόδια). Και εδώ κρασί φτιάχνεται μόνο για ίδια κατανάλωση.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Από το 1955 τα αμπέλια αναμπελώνονται με αντιφυλλοξηρικά κλήματα πάλι με Σαββατιανό και λίγο Ροδίτη-Φιλέρι. Τα τελευταία χρόνια η επέκταση των οικισμών και η ένταξη της περιοχής στις παραθεριστικές εξαφανίζει τα αμπέλια από την Φώκαια, και παραμένουν μόνο στην ευρύτερη περιφέρεια της Αναβύσσου από Αναβυσσιώτες και Καλυβιώτες καλλιεργητές. (από το site της “Στροφιλιά”)
Ο Paraktios παρακολούθησε και κατέγραψε όλη τη διαδικασία, από τον τρύγο μέχρι την παραγωγή του μούστου, στο Οινοποιείο “ΣΤΡΟΦΙΛΙΑ” – στην Ανάβυσσο-του οποίου οι υπεύθυνοι, πρόθυμα, όχι μόνο μας ξενάγησαν στις εγκαταστάσεις τους αλλά και μας πήγαν πολλά χρόνια πίσω εξηγώντας μας τις τότε παραγωγικές διαδικασίες που σήμερα λόγω της εξέλιξης έχουν αντικατασταθεί από σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό. Εκτός από ένα στάδιο, αυτό του τρύγου!
Ευχαριστούμε θερμά την κα Βάσυ Μυτιληναίου, την κυρία Μαρία Μαλτέζου και τον κο Πέτρο Κνεκνόπουλο, που στήριξαν με πολύτιμες πληροφορίες τη παραγωγή του video που ακολουθεί.
[wonderplugin_carousel id=”9″]
[wonderplugin_carousel id=”10″]
[sam id=”6″ codes=”true”]
[message-ticker group=”group1″ width=”1000″ height=”200″]