Παράταση της διάρκειας ζωής ενός ΧΥΤΑ και αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων υπόσχεται η μέθοδος της εξόρυξης σκουπιδιών, που εφαρμόστηκε με επιτυχία το περασμένο χρονικό διάστημα στον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων Πολυγύρου.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η εν λόγω μέθοδος θεωρείται η ενδεδειγμένη λύση για τις παραπάνω περιπτώσεις, ενώ όσο εξελίσσεται η μέθοδος και αναπτύσσονται νέες τεχνολογίες, το ενδιαφέρον αυξάνεται κυρίως στο εξωτερικό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ευρώπη εκτιμάται ότι μπορεί να υπάρχουν από 150.000 έως 500.000 χώροι, όπου θα μπορούσε να γίνει εξόρυξη αποβλήτων. Στη δε Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 6.000 χώροι, στους οποίους έχουν ταφεί απορρίμματα. Σε όλους αυτούς μπορεί να εφαρμοστεί η εξόρυξη σκουπιδιών.
Τα παραπάνω αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η μεταλλειολόγος του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE+ reclaim, Ζωή Γαϊτανάρου, με αφορμή την ολοκλήρωσή του. Στη διάρκεια του προγράμματος, εκσκαφείς, τροχήλατα μηχανήματα, κόσκινα αλλά και πολύτιμα ανθρώπινα χέρια διαχώρισαν 1300 κυβικά μέτρα σκουπιδιών από τον ΧΥΤΑ Πολυγύρου, αναζητώντας αξιοποιήσιμα υλικά όπως μέταλλα, αλουμίνιο, γυαλί και πλαστικό αλλά και υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στους ΧΥΤΑ ως υλικό επικάλυψης όπως οι πέτρες και το χώμα. Το ποσοστό των παραπάνω υλικών που ανακτήθηκαν έφτασε το 30% ενώ τα υπολείμματα προσέγγισαν το 70%.
Ωστόσο, η κ. Γαϊτανάρου διευκρινίζει ότι η μονάδα του Πολυγύρου είναι σχετικά καινούρια και λειτουργεί παράλληλα με τις διαδικασίες της ανακύκλωσης. Συνεπώς, τα παραπάνω ποσοστά αναμένεται να είναι κατά πολύ μεγαλύτερα σε εφαρμογές μεγαλύτερης κλίμακας σε ΧΥΤΑ και ΧΑΔΑ, που έχουν αποκατασταθεί ή απλώς έχουν καλυφθεί πρόχειρα, κρατώντας στο εσωτερικό τους τα σκουπίδια που κατέληγαν στο έδαφος τα τελευταία 100 χρόνια στην Ελλάδα. “Το ότι ένας ΧΥΤΑ έχει αποκατασταθεί, δεν σημαίνει ότι απαλείφονται τα περιβαλλοντικά του προβλήματα, που παραμένουν κληρονομιά για τις επόμενες γενιές” λέει και προσθέτει ότι “η μέθοδος της εξόρυξης σκουπιδιών μπορεί να εξαλείψει εντελώς τα σκουπίδια από μια περιοχή”.
Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος που η μέθοδος, ως τμήμα ενός εθνικού σχεδίου δράσης για τη συστηματική εφαρμογή της εξόρυξης αποβλήτων, θα προταθεί στο αρμόδιο υπουργείο, από την πλευρά των φορέων του προγράμματος που υλοποιήθηκε με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συντονίστηκε από την εταιρεία ENVECO A.E. και είχε ως συμπράττοντες την ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε., τον Δήμο Πολυγύρου και τη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Επτά στους δέκα πολίτες θα στήριζαν οικονομικά ένα έργο του είδους
Μάλιστα, η εξόρυξη σκουπιδιών φαίνεται να βρίσκει θετική ανταπόκριση και στους πολίτες, καθώς κοινωνικοοικονομική έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο του 2015 σε 392 νοικοκυριά, έδειξε ότι το 72% των ερωτηθέντων απάντησε πως θα στήριζε οικονομικά ένα τέτοιο έργο. “Είναι χαρακτηριστικό ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης και capital controls, ένα τόσο μεγάλο ποσοστό ανθρώπων δήλωσε ότι θα έδινε τον οβολό του και μάλιστα βγήκε ένας μέσος όρος διάθεσης πληρωμής, που διαμορφώθηκε στα 50 ευρώ το χρόνο ανά νοικοκυριό. Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αν το δούμε συνολικά” σχολιάζει η κ. Γαϊτανάρου και υπογραμμίζει ότι σύμφωνα με την κοινωνικοοικονομική μελέτη, ένα τέτοιο έργο είναι απόλυτα βιώσιμο σε μια μικρή πόλη, δηλαδή η χρηματοδότησή του είναι εξασφαλισμένη κατά 100%.
“Υπάρχουν περιοχές τόσο στην Πελοπόννησο όσο και στα νησιά, που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για τη μέθοδο της εξόρυξης αποβλήτων, καθώς αντιμετωπίζουν άμεσες ανάγκες σε σχέση με τη διάθεση των αποβλήτων τους, προβλήματα χωρητικότητας, επέκτασης ζωής των ΧΥΤΑ μέχρι να βρεθεί η επόμενη λύση για τη διαχείριση των αποβλήτων κτλ”, επισημαίνει από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας ENVECO AE, Σπύρος Παπαγρηγορίου.
Τεχνική ανάκτησης πολύτιμων μετάλλων από ηλεκτρονικά απόβλητα
Στο μεταξύ, νέες δυνατότητες φαίνεται να ανοίγει μια καινούρια τεχνική για την ανάκτηση μετάλλων από ηλεκτρονικά απόβλητα, η οποία εφαρμόστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE+ reclaim. “Πήραμε υλικό από ήδη διαχωρισμένα απόβλητα και από ηλεκτρονικές συσκευές που προήλθαν από διαλογή στην πηγή, ξεχωρίσαμε τις πλακέτες και κάναμε κάποιες εργαστηριακές δοκιμές στο Εργαστήριο Εμπλουτισμού της Σχολής των Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Οι δοκιμές έγιναν σε μικρές ποσότητες για να δούμε αν μπορούμε να πετύχουμε ποσοστά διαχωρισμού πολύτιμων μετάλλων που υπάρχουν στα ηλεκτρονικά απόβλητα όπως ο χρυσός, το ασήμι, η πλατίνα” λέει η κ. Γαϊτανάρου και διευκρινίζει ότι χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της επίπλευσης, μια φυσική μέθοδος εμπλουτισμού που χρησιμοποιείται ευρέως στην μεταλλευτική. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι από ένα τόνο πλακετών θα μπορούσε να γίνει ανάκτηση 15,5 κιλών χρυσού (Au), 210,2 κιλών αργύρου (Ag), 3,1 κιλών παλλάδιου (Pd) και 2,4 κιλών χαλκού (Cu).
“Η μέθοδος της επίπλευσης δεν χρησιμοποιείται στα ηλεκτρονικά απόβλητα αυτή τη στιγμή ούτε έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να λειτουργήσει σε μια γραμμή παραγωγής. Απαιτείται περισσότερη έρευνα. Ωστόσο σήμερα τα ηλεκτρονικά απόβλητα πηγαίνουν για λιώσιμο και η ανάκτηση των μετάλλων γίνεται με αυτό τον τρόπο.
Τα περισσότερα ηλεκτρονικά απόβλητα καταλήγουν σε χώρες του τρίτου κόσμου όπου υφίστανται ημιπαράνομες διαδικασίες για να ανακτηθούν τα μέταλλα. Υπάρχει ένα καθεστώς που συντηρείται από το δυτικό κόσμο και είναι επιβλαβές για το περιβάλλον και τους ανθρώπους που ασχολούνται με αυτό. Αντίθετα η επίπλευση είναι μια φυσική μέθοδος που δεν χρησιμοποιεί χημικά και προϋποθέτει μια λιοτρίβιση, στην οποία τα απόβλητα γίνονται σαν πούδρα και μετά εισάγονται σε δεξαμενές επίπλευσης” τονίζει και εκτιμά ότι η συγκεκριμένη πρόταση είναι μια καλή ιδέα για τη δημιουργία μονάδων ανακύκλωσης τέτοιου είδους υλικών σε μεγάλη κλίμακα.