Ο Λαογράφος, Συγγραφέας και Ζωφράφος Γιάννης Πρόφης ήταν το βασικό πρόσωπο στην live εκπομπή της 28ης Οκτ 20 “Γυναικα Τέχνες & Ζωή” με παρουσιαστές τον Μέμο Ξυγκάκη και τη Σοφία Διγενή, με το επίκαιρο θέμα λόγω της Εθνικής μας Επετείου, ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ’40 ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ.
Δυστυχώς λόγω συχνών στιγμιαίων διακοπών ηλεκτροδότησης που επηρεάζουν άμεσα την διαδικτυακή σύνδεση, διακόψαμε την εκπομπή λίγη ώρα μετά την έναρξή της και η επανάληψη της εκπομπής σε άλλη ημερομηνία θα την καθιστούσε αυτόματα εκτός επικαιρότητας και γι αυτόν το λόγο παραθέτουμε τα κείμενα και τα video της εκπομπής όπως ακριβώς θα παρουσιάζονταν στη ζωντανή ροή. Ευχαριστούμε θερμά τον κο Γιάννη Πρόφη για την αποκλειστική συνέντευξη στον Α Ξυγκάκη, για τον Paraktios.gr και την κα ΣΟΦΗ ΝΤΟΥΝΗ Γραμματέα του Εμπορικού Συλλόγου Κορωπίου, η οποία μας έστειλε το βίντεο μαρτυρία της μητέρας της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΝΤΟΥΝΗ.
ΑΞ: Μετά την ιταμή απαίτηση του φασιστικού καθεστώτος που ο Μουσολίνι είχε εγκαθιδρύσει στην Ιταλία, να αναλάβει ο ιταλικός στρατός τον έλεγχο στρατηγικών σημείων της χώρας- στα βουνά της Ηπείρου- και το περήφανο ΟΧΙ του ελληνικού λαού, αρχίζει ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Το Έπος του ’40.
Τότε που σαν μια γροθιά ολόκληρο το έθνος ενώθηκε ενάντια στην ιταλική επιθετικότητα. Τους άντρες που πολέμησαν στο μέτωπο και επέζησαν, τους μεγαλύτερους στα μετόπισθεν, τις νέες τότε γυναίκες, τα πεινασμένα, σκελετωμένα παιδιά- την αντίσταση του λαού μας στους βαρβάρους κατακτητές, αυτούς τους ανθρώπους της τραγικής και συνάμα ηρωικής εκείνης εποχής τους έχουμε ζήσει κι εμείς.
Κάποιοι από αυτούς ζούνε ακόμα. Οι γενιές του τότε και του τώρα είναι πολύ κοντινές για να είναι σήμερα ο πόλεμος του 40 μόνο μια επέτειος, κάποιο ηρωικό γεγονός του παρελθόντος ανεπαίσθητο, χωρίς την βαρύνουσα συναισθηματική αξία που έχει για όλους μας.
ΣΔ: Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε το πιο δραματικό γεγονός που βίωσε η ανθρωπότητα στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Πρέπει να πούμε ότι οι γυναίκες την περίοδο αυτή ξεπέρασαν τα όρια των παραδοσιακών τους ρόλων και έγιναν σύμβολα αλληλεγγύης μετέχοντας με το δικό τους τρόπο στον πόλεμο και την Αντίσταση. Ζώντας σε ένα σύστημα ομαδικής συμβίωσης και αλληλεγγύης, οι περισσότερες γυναίκες βίωσαν τον πόλεμο ως κάτι που αφορούσε την ομάδα και όχι το άτομο. Χαρακτηριστική είναι η αφήγηση της κυρά Νίτσας από το Μαρκόπουλο για την 28η Οκτωβρίου στην ιστορικό Ιωάννα Μπιμπλή: “…εγώ την 28η Οκτωβρίου όλη την ημέρα κλαίω. Γιατί το πήρα πολύ σοβαρά τότε… Και δεν θα ξεχάσω, γι αυτό στενοχωριέμαι, έτσι κλαίω, το βράδυ που κλείσαν όλα τα φώτα και φύγαν όλοι οι νέοι, πηγαίναν για να παρουσιαστούν, και άκουγες ένα λυγμό στους δρόμους. Οι αρραβωνιαστικιές, οι γυναίκες που κλαίγανε, που πηγαίνανε να πάνε τους άντρες τους στην αγορά, στην πλατεία, να μπούνε στ’ αυτοκίνητα να φύγουνε. Ένας λυγμός τη νύχτα. Σκοτάδι, κι άκουγες ένα λυγμό. Αυτό μου έχει μείνει τώρα…
Οι γυναίκες του Πολέμου και της Αντίστασης έγιναν ξαφνικά και οι άντρες του σπιτιού. Κάθε μιά έγινε προστάτης και αρχηγός του σπιτιού. Παράλληλα μέσα στην Κατοχή ανέλαβαν πρωτοβουλίες που σήμερα τις αναλογιζόμαστε ως ηρωικές. Οι γυναίκες συμμετείχαν στην αντίσταση ως αγωνίστριες, ως σαμποτέρ, ως κατάσκοποι, ως μανάδες, ως αγαπημένες, ως φίλες, ως σύντροφοι, ως χήρες, ορφανεμένες από παιδιά, άντρες, γονείς, αδέλφια, οικογένεια.
Η γενιά της Αντίστασης, όπως καταδεικνύει η ιστορία, έζησε και έδρασε με την προσδοκία μιας μελλοντικής κοινωνικής ευτυχίας. Ανάμεσα στο προσωπικό και το πολιτικό, το ατομικό και το συλλογικό συμφέρον, έδωσε προτεραιότητα στο “γενικότερο καλό”…
ΑΞ: Για τις ιστορικές αυτές στιγμές, τον ηρωισμό και την γιγάντια προσπάθεια ενός ολόκληρου λαού έχουν γραφτεί πολλά βιβλία. Κάποια αποτελούν ζωντανές μαρτυρίες. Εδώ στα Μεσόγεια της εποχής εκείνης οι άνθρωποι έζησαν το σκληρό πρόσωπο των κατακτητών. Το Κορωπί βίωσε ένα Ολοκαύτωμα. Την Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 1944, τρεις ημέρες πριν την απελευθέρωση της Αθήνας, ισχυρή γερμανική ναζιστική δύναμη πυρός φτάνει τα ξημερώματα και σπέρνει τον όλεθρο στο διάβα της : Οι Ναζιστικές δυνάμεις, δολοφονούν με πολλούς φρικτούς τρόπους, 47 αμάχους ηλικίας, από 2 έως 80 ετών. Πυρπολήθηκαν, 401 οικίες, 60 ιδιωτικές επιχειρήσεις-καταστήματα, το Κοινοτικό κατάστημα, το Υποθηκοφυλακείο, το Τηλεγραφείο-ταχυδρομείο και τέσσερα συμβολαιογραφεία. Στο Ηρώο της ομώνυμης πλατείας, 9ης Οκτωβρίου 1944, κάθε χρόνο τελείται η εκδήλωση στην μνήμη αυτών που χάθηκαν.
Η Σοφία Διγενή με την δημοσιογραφική της έρευνα έψαξε στοιχεί, ανακάλυψε τον άνθρωπο που θα μας μιλούσε για τα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης και ο φακός του paraktios.gr τον συνάντησε στο σπίτι του. Πρόκειται για τον κο Γιάννη Πρόφη συγγραφέα, λαογράφο και ζωγράφο.
ΣΔ: Ο Γιάννης Πρόφης γεννήθηκε και ζει στο Κορωπί. Σπούδασε νομικά και εργάστηκε στον ευρύτερο δημόσιο Τομέα. Ενδιαφέροντά του είναι η ζωγραφική και η λαογραφία των Μεσογείων. Ιδιαιτερότητά του είναι ότι τη λαογραφία την εκφράζει όχι μόνο με τον πεζό λόγο, αλλά και με την ποίηση, το θέατρο και τη ζωγραφική. Έχει ταξιδέψει σε πολλές χώρες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως: Ανταρκτική – Γροιλανδία – Θιβέτ – Μογγολία – Ουγκάντα κ.λπ. Τα ερεθίσματα της παιδικής του ηλικίας, όπως τα έθιμα των Μεσογείων, τα παραδοσιακά αγροτόσπιτα και πολλά άλλα αποτύπωσε πάνω στο πανί, με τα δυνατά του χρώματα. Τιμήθηκε για την προσφορά του στην τοπική κοινωνία αλλεπάλληλες φορές.
ΑΞ: Μας γύρισε λοιπόν πίσω στον χρόνο και την εποχή και ας δούμε τι μας είπε:
VIDEO A ΠΡΟΦΗΣ για Ολοκαύτωμα
ΣΔ: Σε όλα τα Μεσόγεια μαθαίνουμε, από διαδεδομένη από στόμα σε στόμα αλλά και γραπτή ιστορία, για γυναίκες που έδειξαν αμέριστο θάρρος. Στην Κερατέα έχει μείνει ακόμα το όνομα της Μπουμπουλίνας της αντίστασης, αδελφής του Νικόλα Ντελένια, που είχε την ομώνυμη ταβέρνα στο Δασκαλειό, που δίχως φόβο έβαλε πάνω από τη ζωή της την κοινή υπόθεση. Την αποτίναξη του ζυγού. Την απελευθέρωση της χώρας από τους κατακτητές. Κατά τον κ. Ιατρού, «το συμμαχικό υποβρύχιο σταματούσε ανοιχτά και ειδοποιούσε με τον ασύρματο την Μπουμπουλίνα. Τότε ο Ντελένιας με τη βάρκα του μετέφερε από τη σπηλιά στο υποβρύχιο όσους θα διέφευγαν και παραλάμβανε ανθρώπους και εφόδια, που ξαναγέμιζαν τη σπηλιά“. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ελευθερίας από τα Καλύβια, που αναφέρει η ιστορικός Ιωάννα Μπιμπλή, η οποία στην Κατοχή ήταν παντρεμένη με τρία παιδιά. Στο Κορωπί το όνομα της Παναγιώτας Λουκά έχει γραφτεί με ανεξίτηλα γράμματα. Είναι η γυναίκα, η πολύτεκνη μάννα της Κατοχής που το λέει η καρδιά της. Ας ακούσουμε τον κ. Γιάννη Πρόφη να μας περιγράφει την ιστορία της:
VIDEO ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΣ ΛΟΥΚΑ
ΣΔ: είναι συγκλονιστικό το ποίημα που έγραψε ο κύριος Πρόφης για την ημέρα της αποφυλάκισης της Παναγιώτας Λουκά. Αποτυπώνει όλα εκείνα τα συναισθήματα της γυναίκας που βασανίστηκε και φυλακίστηκε για να προδώσει, των μικρών παιδιών της που οι κατακτητές τους στέρησαν την μάνα. Οι εικόνες ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας ! Ας δούμε το βιντεο :
VIDEO ΠΟΙΗΜΑ ΠΡΟΦΗ
ΑΞ: Στο Κορωπί έδρασαν κι άλλες γυναίκες ενάντια στην Γερμανική Κατοχή. Έχουμε ακούσει και για την Μαίρη Γκίκα Ρομπόκα, την εθελόντρια νοσοκόμο της Κατοχής η οποία τιμήθηκε με παράσημα για τη δράση της. Δείτε πως την σκιαγραφεί ο κος Γιάννης Πρόφης στην αποκλειστική συνέντευξη που είχαμε μαζί του:
VIDEO ΓΙΑ ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΚΑ ΡΟΜΠΟΚΑ
ΣΔ: Ο Πόλεμος παρόλα τα δεινά που έφερε στους ανθρώπους, παρά τις συμφορές και τις απώλειες, δεν μπόρεσε να λιώσει στη φωτιά του το γλυκό συναίσθημα της αγάπης. Ο Κύριος Πρόφης μίλησε στον Μέμο Ξυγκάκη για τον ειδύλλιο μιας Κορωπιώτισσας με έναν Ιταλό την περίοδο της Κατοχής. Είναι ενδιαφέρον να το ακούσουμε.
VIDEO για το ειδύλλιο στην κατοχή
ΑΞ: Αυτές οι Μεσογείτισσες γυναίκες της εποχής είχαν περισσή τόλμη και έδειξαν αυταπάρνηση. Ο κ. Πρόφης τις περιγράφει αρχοντικές , γυναίκες με θέληση, μάνες που κέρδιζαν με τις στοργικές τους πράξεις την αγάπη των παιδιών τους.
Μια γυναίκα που το 1944 ήταν μόλις 17 ετών μας περιγράφει όλα όσα θυμάται για τη μέρα του Ολοκαυτώματος του Κορωπίου και την γειτόνισσά της Παναγιώτα Λουκά. Πρόκειται για την ΔΗΜΗΤΡΑ ΝΤΟΥΝΗ, 99 ετών σήμερα, που ζει με την κόρη της ΣΟΦΗ ΝΤΟΥΝΗ Γραμματέα του Εμπορικού Συλλόγου Κορωπίου, η οποία μας έστειλε το βίντεο μαρτυρία:
VIDEO με ΔΗΜΗΤΡΑ ΝΤΟΥΝΗ
ΣΔ: Η αφήγηση της Δήμητρας Ντούνη αναδεικνύει για άλλη μια φορά ότι η Ελλάδα γνώρισε στο Β´ Παγκόσμιο πόλεμο την πιο σκληρή, την πιο απάνθρωπη, την πιο αιμοβόρα, την πιο αποπνιχτική σκλαβιά απ’ όσες γνώρισε στην πολυχιλιόχρονη τρικυμισμένη ιστορία της.
Να ευχηθούμε να μην ξαναζήσει η ανθρωπότητα τέτοιες θηριωδίες. Τα εγκλήματα της Κατοχής του 40 -44 δεν παραγράφονται. Παραπέμπουν και διδάσκουν τις νεότερες γενιές ότι οι αξίες της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας και της Ειρήνης είναι η καλύτερη και πιο αποτελεσματική ασπίδα για να μην ζήσει ξανά η ανθρωπότητα τέτοια απάνθρωπα καθεστώτα.
Καλό σας βράδυ από εμένα.
ΑΞ: Οι ιστορίες, τα βιώματα οι μαρτυρίες όσων έζησαν μέσα στη δίνη και τη φρίκη του πολέμου, ο αντιφασιστικός- αντιναζιστικός αγώνας του ελληνικού λαού, η εθνική αντίσταση κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εναντίον των δυνάμεων Κατοχής μέσω των αντάρτικων οργανώσεων, με στόχο την απελευθέρωση της χώρας, είναι γεγονότα απτά και ζωντανά στην ατομική και συλλογική μας μνήμη.
Και έτσι πρέπει να κρατηθούν. . Σαν φωτεινό ορόσημο που θα μας δείχνει το δρόμο και θα μας διδάσκει πως όταν ο λαός μας είναι ενωμένος γράφει ένδοξες σελίδες στην ιστορία του αντιστεκόμενος ηρωικά «υπέρ βωμών και εστιών» σε κάθε ξένη επιβουλή ενώ όταν είναι διαιρεμένος τον περιμένουν τραγωδίες σαν αυτή που επακολούθησε μετά την απελευθέρωση με τον εμφύλιο πόλεμο και τον εθνικό διχασμό.