κεντρική φωτό :Ν. Γιατρομανωλάκης, Α. Καραζήσης, Τ. Πυργιέρης
Νόρα Ράλλη
Το Εθνικό «επέζησε» όλης της σύγχρονης Ιστορίας της χώρας.
Κρατηθείτε! Θα πω απίστευτη ατάκα, που κανείς δεν την έχει σκεφτεί: υπάρχουν άνθρωποι που ζούσανε και πριν την τηλεόραση! Και υπάρχουν και άνθρωποι (μιλάμε για κάτι το απίστευτο) που δούλευαν και δουλεύουν και εκτός τηλεόρασης!
Φυσικά, υπάρχουν και αυτοί που ζουν μόνο με ή εργάζονται μόνο μέσω της τηλεόρασης. Η δύναμη αυτού του μέσου είναι μεν αδιαμφισβήτητη, αλλά και όχι μη αμφισβητούμενη. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, έχουν αυξηθεί και τα δύο: και η δύναμή της και η αμφισβήτησή της από τους πολίτες/θεατές. Δεν θα αναφερθώ σε όσους «ενημερώνονται» ή «ψυχαγωγούνται» μόνο μέσω της τηλεόρασης (ή κυρίως μέσω αυτής) ούτε σε όσους εργάζονται σε αυτήν (ή κυρίως γι’ αυτήν).
Θα αναφερθώ σε όσους δρουν, μιλούν και συμπεριφέρονται λες και είναι στην τηλεόραση. Λες και ανήκουν στην οθόνη ή λες και είναι μπροστά από αυτήν. Οι δεύτεροι δεν είναι λίγοι -το παρατηρούμε σε όλα σχεδόν τα δημόσια θεάματα: κινητά ν’ ανοίγουν διαρκώς σε θέατρα, σινεμά, συναυλίες, πατατάκια να τρώνε στην όπερα, συνεχόμενες συνομιλίες με τον διπλανό κ.λπ. Τι γίνεται, όμως, με όσους συμπεριφέρονται με τηλεοπτικούς όρους;
Προχθές, «απολαύσαμε» μια τέτοια ομιλία (τηλεοπτικού τύπου και μάλιστα συγκεκριμένου καναλιού) πάνω στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Ο κ. Γιατρομανωλάκης μίλησε κατά την παρουσίαση του προγράμματος του Εθνικού, λες και μιλούσε σε τηλεθεατές-υπηκόους και όχι σε ανθρώπους του πολιτισμού. Κούνησε το δάχτυλο, ο τόνος της φωνής του ήταν απειλητικός προς κάθε αντίθετη στην κυβερνητική πολιτική για τον πολιτισμό φωνή και δεν έδειχνε να καταλαβαίνει πού βρίσκεται.
Πάνω δηλαδή στην κεντρική σκηνή ενός θεάτρου με τεράστια ιστορία (κοινωνική, πολιτική, καλλιτεχνική), που πάνω της περπάτησαν και έδρασαν (επίσης κοινωνικά, πολιτικά και καλλιτεχνικά) σπουδαίοι θεατράνθρωποι εδώ και 90 χρόνια! Το Εθνικό «επέζησε» όλης της σύγχρονης Ιστορίας της χώρας. Ανθρωποί του πήγαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης επί Κατοχής, άλλοι αγωνίστηκαν επί της σκηνής, άλλοι πίσω από αυτήν και, φυσικά, κάποιοι απλά την εκμεταλλεύτηκαν για σκανδαλώδεις, αήθεις και παραβατικές συμπεριφορές. Η άγνοια του κ. υφυπουργού θα μπορούσε ίσως να δικαιολογηθεί (ίσως). Η πλήρης έλλειψη σεβασμού, όμως, καθώς και επιχειρήματος, όχι.
Την ίδια στιγμή που το Εθνικό «κλείνει» τα 90 χρόνια του, το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν «κλείνει» τα 80 του. Τουτέστιν μέσα στην Κατοχή ιδρύθηκε. Και, μάλιστα, τη χειρότερη χρονιά της, το 1942. Πόσα κότσια θέλει, πόση τόλμη, πόσο όραμα, να δημιουργήσεις μια θεατρική σκηνή και μάλιστα τόσο πρωτοποριακή, μέσα σε τόσο σκοτεινά χρόνια; Και μάλιστα από έναν άνθρωπο που ήταν κατά το ήμισυ Εβραίος και αριστερός. Δεν ξέρω αν η τόλμη πάει πάντα μαζί με την πίστη και το όραμα, αλλά μάλλον πάει τελικά.
Γιατί το ίδιο ισχύει και τώρα για τους ανθρώπους του θεάτρου Τέχνης. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχει, για παράδειγμα, ο Ακύλλας Καραζήσης, που αποφάσισε το 2022 (άλλη μία «σκοτεινή» χρονιά) να ανεβάσει την παράσταση «Μικρό Αναρχικό Καλοκαίρι / Βαρκελώνη ‘36», που μιλάει για το εμφύλιο στην Ισπανία (1936-1939). Που μιλάει για τους αναρχικούς, για τη δολοφονία Ντουρούτι, για τη δολοφονία Λόρκα, για τις μάχες ανάμεσα σε κομμουνιστές και αναρχικούς, ανάμεσα σε αριστερούς και φασίστες. Και να δίνει τον λόγο και στο κοινό, από σκηνής. Και να δίνει το λόγο και σε νέα παιδιά, απίστευτα ταλέντα, επί σκηνής (Μ. Βαβαδάκη, Χ. Γιαννάτου, Θ. Γεωργακοπούλου, Κ. Παπανδρέου, Κ. Πλεμμένο).
Ευτυχώς (ευτυχώς Παναγία μου!), δεν είναι ο μόνος. Ο Τάσος Πυργιέρης σκηνοθετεί με ευρηματικό τρόπο το «Blink» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου και κάνει ακριβώς το ίδιο: τολμά να αφήσει στο έλεος του κοινού δύο υπέροχους ηθοποιούς, που σε κερδίζουν κάθε λεπτό.
Οι Παναγιώτα Βιτετζάκη και ο Θάνος Λέκκας γεμίζουν τη μικρή σκηνή του θεάτρου με το ταλέντο και τις μοναδικές τους ερμηνείες. Σε ένα σύγχρονο έργο, για το σήμερα, για τις σχέσεις, για το τώρα, για το «γιατί έτσι τώρα;», για το «μαζί», για το «πώς όμως μαζί;».
Εχουμε, λοιπόν, ένα ιστορικό/πολιτικό έργο και ένα ερωτικό/πολιτικό έργο. Που δεν «μιλάνε» με τηλεοπτικούς όρους, που δεν απευθύνονται σε «τηλεοπτικούς» πολίτες, αλλά σε όσους θέλουν να μάθουν, μιλήσουν, γελάσουν, αφεθούν. Πού; Μα ακριβώς εκεί που δύσκολα σου επιτρέπεται η πρόσβαση: στην ομορφιά και την αμφισβήτηση.
📌 «Blink» Θέατρο Νέου Κόσμου τελευταίες παραστάσεις σήμερα και αύριο
«Μικρό Αναρχικό Καλοκαίρι/ Βαρκελώνη ‘36», Θέατρο Τέχνης «Κάρολου Κουν» Σκηνή Φρυνίχου, έως τέλη Μαΐου