Με αφορμή την πρόσφατη πυρκαγιά στο Δήμο μας, και που νιώσαμε την απειλή της στη Γαλάζια Ακτή, έχω κάποιες πρώτες σκέψεις σχετικά με τα θέματα ασφάλειας, και ειδικότερα της πυρασφάλειας.
Κατοικώ στην περιοχή μόνιμα από το 2010. Έχω περάσει όμως όλα μου τα καλοκαίρια σαν παιδί, στο ίδιο σπίτι σαν παραθεριστική κατοικία της οικογένειάς μου από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Είμαι επί της Γαλάζιας Ακτής, στο μέσο περίπου του οικισμού.
Στην περιοχή μας έχουμε εκτός σχεδίου περιοχές και εντός σχεδίου που ουσιαστικά έχουν αφεθεί χωρίς υποδομές και είμαστε σαν εκτός σχεδίου. Με χωματόδρομους, χωρίς πεζοδρόμια, αστικό εξοπλισμό, οργανωμένους κοινόχρηστους χώρους.
Μπήκαμε στο σχέδιο το 1995 (ΦΕΚ 723Δ/1995) και πρόσφατα εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο η διετής παράταση της μελέτης για την πράξη εφαρμογής υπό το πρίσμα των ακυρωτικών αποφάσεων του ΣτΕ για το σχέδιο πόλης (2016).
Είναι ανάγκη όμως να προχωρήσει ολοκληρωμένα το σχέδιο πόλης, και να υπάρξουν και οι απαιτούμενες μελέτες (πχ οριοθέτησης ρεμάτων, διαχείριση ομβρίων, δασικών χαρτών, κυκλοφοριακές κλπ). Το σχέδιο ως έχει σήμερα, προβλέπει τους αναγκαίους περιμετρικούς δρόμους στα όρια. Σήμερα αυτοί οι δρόμοι δεν υπάρχουν. Μόνο η Γαλάζιας Ακτής διατρέχει τον οικισμό, παράλληλα με το ρέμα, με πολλούς κάθετους αδιέξοδους δρόμους
Η μεγαλύτερη ανάγκη όμως να προχωρήσει κάτι τέτοιο απορρέει όχι απλά γιατί σαν φορολογούμενοι πολίτες πληρώνουμε για εντός σχεδίου κατοικίες ενώ έχουμε άθλιους χωματόδρομους χωρίς υποδομές, αλλά για την ασφαλεία.
Πόσες φορές με βροχή έχουμε φτάσει στην έξοδο της Γαλάζιας Ακτής προς παραλία και έχουμε γυρίσει αναγκαστικά πίσω αναζητώντας εναλλακτική διαδρομή; Μήπως και στην Κύπρου / Απειράνθου δεν συμβαίνει το ίδιο; Για να προσεγγίσουμε τα σχολεία μας (4ο δημ., 4ο νηπ. και παιδικό σταθμό) ούτε το ρέμα του Αγίου Νικολάου που τέμνει την Παναγή Μιχάλη δεν μπορούμε να περάσουμε. Το ρέμα απαιτεί μελέτη οριοθέτησης, που να ορίζει τις γραμμές πλημμύρας και τα έργα που πρέπει να γίνουν. Το κάθε ρέμα είναι ένα ευαίσθητο οικοσύστημα, προστατεύεται από τη νομοθεσία, και όποιες παρεμβάσεις σε αυτό είναι κατόπιν μελέτης. Το δικό μας ρέμα βέβαια έχει υποστεί την εγκατάλειψη και τη χρονιά αυθαιρεσία. Ας μην βιαστούμε να πράξουμε μια ακόμα αυθαιρεσία σε βάρος του.
(Σχετικά με το ρέμα ας δούμε και την αρνητική γνωμοδότηση της περιφέρειας
ΑΠΟΦΑΣΗ υπ’ αριθμ. 8/2018, για τη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου «Οριστική Οριοθέτηση του ρέματος Γαλάζιας Ακτής – Αγίου Δημητρίου – Ξελαφτάκι της Δημοτικής Ενότητας Καλυβίων του Δήμου Σαρωνικού»).
Για την περίπτωση της πυρασφάλειας δε, ας σκεφτούμε τι θα γίνει σε στιγμή μαζικής εκκένωσης.
Πόσοι κάτοικοι είμαστε, μόνιμοι και πόσοι περίπου παραθεριστές (ειδικά οι παραθεριστές που δεν γνωρίζουν την περιοχή); Τί κυκλοφοριακός φόρτος θα προκύψει αν επιχειρήσουμε να φύγουμε μαζικά προς μια κατεύθυνση; Δυστυχώς η Γαλάζια Ακτή οριακά αντέχει 2 κατευθύνσεις αυτοκινήτων και καθόλου πεζούς (όταν διασταυρώνονται 2 αυτοκίνητα σχεδόν κολλάμε στις μάντρες αν βρεθούμε πεζοί. Δυστυχώς από την αρχή του οικισμού (περιοχή της παλιάς στάνης) ως κάτω την παραλία υπάρχει μια κεντρική οδική διέξοδος νοτιοανατολικά (Παναγή Μιχάλη) και βορειοδυτικά η Τήνου με μερικούς ακόμα μικρούς δρόμους που περνούν κάθετα το ρέμα.
Φυσικά δεν είναι σηματοδοτημένο κανένα αδιέξοδο. Ένας επισκέπτης δεν γνωρίζει πως μπορεί να διαφύγει και κινδυνεύει να εγκλωβιστεί στα πολλά αδιέξοδα των κάθετων δρόμων της Γαλάζιας Ακτής (sos να μπουν άμεσα σημάνσεις για τα αδιέξοδα).
Φυσικά η διαπλάτυνση της Γαλάζιας Ακτής και των αναγκαίων κάθετων σε αυτήν οδών διαφυγής είναι επιτακτικά αναγκαία.
Πυροσβεστικοί κρουνοί σε κεντρικά σημεία δεν αρκούν. Ένας μόνο στην διασταύρωση με Παναγή Μιχάλη.
Γνωρίζει άραγε η πυροσβεστική υπηρεσία και η πολιτική προστασία του δήμου μας ( με επικαιροποιημένα στοιχεία) τα πιθανά εναλλακτικά σημεία υδροληψίας για χρήση στα πυροσβεστικά οχήματα. Πχ πισίνες, δεξαμενές δηλωμένες σε δήμο ή εφορία σαν δεξαμενή νερού για χρήση πυρόσβεσης (εφεδρική δεξαμενή);
Γνωρίζουν επίσης αν υπάρχουν σε κατοικίες πλησίον οδών διαφυγής εγκατεστημένες δεξαμενές αερίου; Ή επαγγελματικός χώρος, αποθήκη, που έχει αποθηκευμένες φιάλες υγραερίου; Σε τέτοιες περιπτώσεις ξέρουμε αν τηρούνται τα μέτρα ασφαλείας, οι αποστάσεις, και φυσικά ότι σε περίπτωση που πληγούν από θερμικό φορτίο δεν θα εμποδίσουν την ασφαλή διαφυγή των κατοίκων;
Αντιπυρικές ζώνες φυσικά και δεν έχουμε δει. Δεν είναι λύση να βγούμε με τα χλοοκοπτικά σε όλα τα εκτός σχεδίου, χερσα, με χαμηλή βλάστηση, πουρνάρια , θυμάρια, που προστατεύονται και από τη δασική νομοθεσία. Λύση είναι να υπάρξει μελέτη ώστε σε προσβάσιμα σημεία να μπορεί να ανακοπεί η επέλαση ενός θερμικού φορτίου. Πχ η Πρωτέως που τέμνει το λόφο Ξελαφτακη κάθετα από Γαλάζια Ακτή προς Αγίας Τριάδος. Να γνωρίζουμε όλοι οι κάτοικοι πως να διαχειριστούμε τις κατοικίες μας και τον κήπο κατά τους θερινούς μήνες. Φυσικά υπάρχουν πολλά εγκαταλειμμένα, με συνιδιοκτήτες – κληρονόμους που δεν υπάρχει συνεννόηση για συντήρηση. Θέλει μια ειδική μεταχείριση χωρίς να στοχοποιούμε ανθρώπους που ίσως αδυνατούν να σηκώσουν το βάρος μιας συντήρησης του κήπου τους. Πχ ηλικιωμένοι που είχαν παραθεριστική κατοικία, η οποία όμως τώρα είναι εντελώς εγκαταλειμένη.
Σε σχέση με ηλικιωμένους, αμεα, και γενικά πληθυσμό που χρήζει βοήθειας σε μια ανάγκη εκκένωσης. Γνωρίζουμε από ΚΑΠΗ, Δήμο, πολιτική προστασία, που κατοικούν συμπολίτες μας που ίσως χρειαστούν τη βοήθειά μας; Σε ώρες που εργαζόμενοι είναι στη δουλειά τους, παιδιά και ηλικιωμένοι μένουν πολλές φορές μόνοι στα σπίτια και ίσως να είναι δύσκολο να επικοινωνήσουν. Επίσης αν υπάρξει η απειλή της φωτιάς σε περίοδο που λειτουργούν σχολεία και παιδικοί σταθμοί;
Υπάρχει μέριμνα για καθαρισμό των χωρών γύρω από τα σχολεία; ( Με το ζόρι και μετά από πίεση συνήθως καθαρίζονται εσωτερικά τουλάχιστον λίγο πριν τον αγιασμό. Δυστυχώς πολλές φορές σύλλογοι γονέων έχουν πληρώσει από την τσέπη τους ιδιώτη για να καθαριστούν χορταριασμένα παρτέρια μέσα σε σχολείο… Στον αγιασμό βέβαια έρχονται όλοι οι τοπικοί παράγοντες για την αναγκαία selfie και τις δημόσιες σχεσεις).Υπάρχει λοιπόν σχέδιο για την έγκαιρη και ασφαλή απομάκρυνση των παιδιών;
Δυστυχώς τελευταία από διάφορα μέτωπα κρίσεων (μεταφορές, υγείας, πυρκαγιές) καταλήγουμε στο γνωστό “ο σώσον εαυτό σωθείτο”. Το επιτελικό κράτος μας έχει αφήσει στο έλεος της κάθε καταστροφής, και οι περισσότεροι τοπικοί παράγοντες απλά σπεύδουν να φωτογραφηθούν στα social μόλις πράξουν το ελάχιστο από τα αυτονόητα.
Αν η πολιτεία δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των πολιτών της, και αν οι πολίτες φτάνουν στο σημείο να νιώθουν πως πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, τότε μάλλον έχουμε θέμα.
Όμως η υπόθεση της πυρασφάλειας (παθητικής και ενεργητικής) πρέπει να είναι αντικείμενο μελέτης, σχεδιασμού, και όχι αυτοσχεδιασμών.
Πρόσφατα εγκρίθηκε η ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019/19.05.2023 (Β΄ 3475) Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.
Σε αυτόν το κανονισμό προβλέπονται υποχρεωτικά μέτρα για υφιστάμενες και νέες κατοικίες, και βέβαια κυρώσεις – πρόστιμα για την μη εφαρμογή τους.
Ενώ από όσα αναφέρει για τους οικισμούς (οδεύσεις διαφυγής, πλάτη οδεύσεων, κλπ) δεν έχουμε τίποτα στην περιοχή μας θα κληθούμε να εφαρμόσουμε ατομικά μέτρα πυροπροστασίας. Είμαστε εξάλλου στην εποχή της ατομικής ευθύνης…
Θα μας υποχρεώσουν στο τέλος να προχωρήσουμε και σε ασφαλιστική κάλυψη μετακυλίοντας συνολικά τις ευθύνες στις πλάτες μας.
Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρξει πίεση στους αρμόδιους φορείς που έχουν την ευθύνη σύνταξης σχεδίου πυρασφάλειας και επιχειρησιακού σχεδίου δράσης.
Οι σύλλογοι στην περιοχή μας, γονεϊκοί και εξωραϊστικοί, μπορούν να μπουν μπροστά σε μια τέτοια διεκδίκηση. Στέκομαι λίγο σε αυτό γιατί δυστυχώς από αυτόκλητους σωτήρες μπορεί να έχουμε πολλούς. Η Γαλάζια Ακτή κάποτε είχε σύλλογο, που τώρα όμως έχει ατονήσει η δράση του.
Υπάρχουν όμως δραστήριοι σύλλογοι στην περιοχή, και εξωραϊστικοί και γονεϊκοί.
Θυμάμαι τη φωτιά που τη δεκαετία του 80 είχε φτάσει Γαλάζια Ακτή. Βρισκόμασταν παιδιά τότε, στο σπίτι με τη μητέρα μας χωρίς αυτοκίνητο. Μια καλή μας γειτόνισσα μάζεψε όλα τα παιδιά και μας κατέβασε παραλία ( όχι δεν ήταν δηλωμένη εθελόντρια ). Η μητέρα μας έμεινε να βρέχει… Ευτυχώς η φωτιά τότε δεν κατέκαψε τον οικισμό.
Αλληλεγγύη είχαμε και έχουμε εμείς οι κάτοικοι μεταξύ μας, και χωρίς να επιδιώκεται προβολή ή ταμπέλες.
Σχέδιο ψάχνουμε και υποδομές…
Αυτά τα παλιά Καλυβιώτικα χωράφια, φυτεύτηκαν με δέντρα από όλους εμάς που ήρθαμε σαν παραθεριστές. Δυστυχώς επιλέχθηκαν τα πεύκα. Εγώ τα έχω αγαπήσει, θυμάμαι την κάθε στιγμή που φυτεύτηκαν από τους γονείς μου. Μεγάλωσα μαζί τους και εγώ, στον ίσκιο τους μεγάλωσα και τα παιδιά μου. Δύσκολα θα τα αποχωριζόμουν.
Ας ανοίξει λοιπόν μια κουβέντα, και να συζητήσουμε ουσιαστικά σε ποιές κατευθύνσεις πρέπει να ασκηθούν πιέσεις, και ποια μπορεί είναι τα προτάγματα για την ασφαλή, ποιοτική διαβίωσή μας στην Γαλάζια Ακτή. Θέλουμε όμως πέρα από κουβέντες να δούμε πράξεις σύντομα.
Από παρατάσεις, αναβολές, ματαιώσεις κουραστήκαμε…
Με εκτίμηση -Δέσποινα Μαχαιροπούλου