Σημείο Μηδέν: Ο αγώνας για την προστασία της Ανατολικής Αττικής

Ο λόγος του Δημάρχου Σαρωνικού, Δημητρης Παπαχρηστου, στην εκδήλωση-διαμαρτυρία εναντία στην εκπεφρασμένη θέληση του Δήμου για δημιουργία Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων στο ΒΙΟΠΑ Κερατέας, αποτελεί μια κλήση για δράση, μια υπενθύμιση πως η ιστορία δεν είναι στατική, αλλά διαμορφώνεται από τη συλλογική βούληση των ανθρώπων. Είναι ένας συνδυασμός τιμής προς το παρελθόν και πρόκλησης για το μέλλον, θέτοντας τις βάσεις για μια ακόμα μάχη κατά της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της επιβολής συμφερόντων σε βάρος της τοπικής κοινωνίας. Η ομιλία του αντηχεί τόσο τη φιλοσοφική αρχή της ελευθερίας μέσω του αγώνα όσο και τον κυνικό ρεαλισμό της πολιτικής, και όχι μόνο, επιβίωσης σε ένα περιβάλλον άνισης διαπραγμάτευσης.

Ο Παπαχρήστου ξεκινά με μια αναδρομή στον αγώνα του 2010, όταν η τοπική κοινωνία της Κερατέας κατάφερε να ανατρέψει τα σχέδια κατασκευής ΧΥΤΑ στην περιοχή. Εκείνη η συλλογική προσπάθεια, που κράτησε 128 ημέρες, έγινε σημείο αναφοράς για άλλες περιοχές της Ελλάδας, εμπνέοντας κινήματα και κινητοποιήσεις ενάντια στην περιβαλλοντική και κοινωνική αδικία. Αυτό το ιστορικό παράδειγμα, όπως τόνισε, δεν είναι απλώς μια αναφορά στο παρελθόν, αλλά ένα πρότυπο που πρέπει να επαναληφθεί.

Ο Δήμαρχος Σαρωνικού υπογραμμίζει την αξία της συλλογικής δράσης ως μηχανισμού αλλαγής. Οι κάτοικοι, μέσα από την ανυποχώρητη στάση τους, έδειξαν ότι η πραγματική δύναμη βρίσκεται στη βούληση του λαού να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του. Ωστόσο, ο ίδιος παραδέχεται ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, και το γεγονός αυτό δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα τραγικό δίδαγμα της ανθρώπινης κατάστασης: οι ίδιες μάχες πρέπει να δοθούν ξανά και ξανά.

Η φράση “το σημείο 0 είναι τώρα” δεν αποτελεί μόνο ένα κάλεσμα για άμεση δράση, αλλά και μια παραδοχή ότι η αδράνεια σε κρίσιμες στιγμές μπορεί να έχει ανεπανόρθωτες συνέπειες. Στην κυνική του θεώρηση, ο Παπαχρήστου υπενθυμίζει ότι τα συμφέροντα που υποκινούν τέτοιες αποφάσεις δεν είναι ούτε αφηρημένα ούτε άγνωστα. Οι σχεδιασμοί αυτοί, υποστηρίζει, εξυπηρετούν μεγάλα οικονομικά και πολιτικά κέντρα εξουσίας, τα οποία δεν ενδιαφέρονται για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες στις τοπικές κοινωνίες. Η Ανατολική Αττική κινδυνεύει να μετατραπεί στην «πίσω αυλή» της Αθήνας, θυσιάζοντας την περιβαλλοντική της ακεραιότητα για να εξυπηρετήσει κυνικές και μάλλον αποσπασματικές πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων.

Αυτή η εικόνα της “πίσω αυλής” καταδεικνύει την περιβαλλοντική αδικία, όπου ορισμένες περιοχές καλούνται να επωμιστούν το βάρος των αποφάσεων που ωφελούν άλλες. Μάλιστα ουσιαστικά χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό μια που η πρόθεση να δημιουργηθεί Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων στην περιοχή μας έρχεται σε αντίθεση τόσο με τα αναπτυξιακά σχέδια της κυβέρνησης όσο και με του… Δήμου! Οποία αντίφαση! Ο Παπαχρήστου θέτει το ζήτημα ως ηθικό και υπαρξιακό: αν η κοινωνία δεν αντιδράσει τώρα, δεν θα υπάρξει επιστροφή.

Ένα από τα κεντρικά σημεία της ομιλίας είναι η έμφαση στη διαδημοτική συνεργασία. Δήμοι όπως ο Σαρωνικός, η Λαυρεωτική, το Μαρκόπουλο και η Κερατέα αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις. Η συμμαχία τους, σύμφωνα με τον Παπαχρήστου, δεν είναι μόνο ζήτημα γειτνίασης, αλλά απαραίτητη στρατηγική για την απόκρουση των εξωτερικών πιέσεων.

Αυτή η συμμαχία αντικατοπτρίζει την αρχή της αλληλεγγύης, όπου το πρόβλημα του ενός θεωρείται πρόβλημα όλων. Από την άλλη, ο κυνισμός της πολιτικής καθιστά σαφές ότι μόνο με τη συνένωση δυνάμεων μπορεί να υπάρξει ουσιαστική αντίσταση απέναντι σε πανίσχυρους αντιπάλους.

Ο Παπαχρήστου δεν κρύβει τις προθέσεις του. Υπόσχεται τη στήριξη του Δήμου Σαρωνικού με κάθε μέσο, από νομικές ενέργειες μέχρι κινητοποιήσεις, ακόμα και πιθανές συγκρούσεις με τις αρχές. Αυτή η ανοιχτή δήλωση δεν είναι απλώς ρητορική. Είναι μια πολιτική θέση που δείχνει ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για την κοινωνία που υπηρετεί.

Ταυτόχρονα, υπάρχει μια ειρωνική υποδήλωση: αν και οι δήμοι συχνά θεωρούνται αδύναμοι μπροστά στις κεντρικές εξουσίες, η τοπική κοινωνία μπορεί να ανατρέψει τις ισορροπίες. Ο Παπαχρήστου αναγνωρίζει ότι η δύναμη δεν βρίσκεται μόνο στις νομικές ή πολιτικές διαδικασίες, αλλά στην αδιάκοπη πίεση των πολιτών που δεν αποδέχονται την ήττα.

Ο λόγος κλείνει με μια αισιόδοξη, αν και ρεαλιστική νότα: η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί, αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Οι κάτοικοι, όπως τότε, καλούνται να πάρουν στα χέρια τους την τύχη της περιοχής τους. Ο Παπαχρήστου τους εμπιστεύεται ότι θα σταθούν ξανά στο ύψος των περιστάσεων.

Ο Παπαχρήστου αντηχεί την ιδέα ότι η συλλογικότητα είναι το αντίδοτο στην αδικία. Ωστόσο αναγνωρίζει ότι ο αγώνας αυτός δεν είναι εύκολος και ότι οι αντιξοότητες είναι αναπόφευκτες.

Η ομιλία του Παπαχρήστου είναι μια καίρια υπενθύμιση ότι η προστασία της φύσης, της ποιότητας ζωής και της δικαιοσύνης δεν έρχεται χωρίς κόστος. Είναι μια έκκληση για δράση, αλλά και μια αναγνώριση ότι οι δυνάμεις που αντιμάχονται είναι ισχυρές και συχνά αδυσώπητες. Σε έναν κόσμο που συχνά επικρατεί ο κυνισμός, ο λόγος του δημάρχου αποτελεί μια φιλοσοφική και πολιτική πρόκληση να μη σταματήσουμε να παλεύουμε για το αυτονόητο: την αξιοπρέπεια και την ελευθερία να καθορίζουμε το μέλλον μας.