291
Η γνώση ως θεμέλιο της κοινωνίας. Ο Δήμος Σαρωνικού δείχνει τον δρόμο.
Η τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι –ή, τουλάχιστον, δεν θα έπρεπε να είναι– ένας μηχανισμός απλής διαχείρισης της καθημερινότητας. Δεν αρκεί να ασφαλτοστρώνει δρόμους, να συλλέγει απορρίμματα ή να φωταγωγεί τις πλατείες. Ο ρόλος της είναι βαθύτερος, να διαμορφώνει πολίτες συνειδητούς, ενημερωμένους και ενεργούς. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρωτοβουλία του Δήμου Σαρωνικού να επενδύσει στη γνώση, μέσω του Ανοιχτού Δημοτικού Πανεπιστημίου*, αποτελεί μια στρατηγική κίνηση που υπερβαίνει τα στενά όρια της τυπικής εκπαίδευσης.
Με τη διοργάνωση διαλέξεων και ανοιχτών μαθημάτων, ο Δήμος Σαρωνικούπροσφέρει στους δημότες του τη δυνατότητα πρόσβασης στη γνώση, σε έναν χώρο που συνδυάζει την ακαδημαϊκή σκέψη με την πρακτική εφαρμογή. Είτε πρόκειται για ιστορία, φιλοσοφία, επιστήμες ή κοινωνικά ζητήματα, η πρωτοβουλία αυτή δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την καλλιέργεια μιας κοινωνίας που σκέφτεται, αμφισβητεί και εξελίσσεται. Και τούτο είναι ζωτικής σημασίας, διότι οι ενημερωμένοι πολίτες δεν είναι εύκολα χειραγωγήσιμοι, ούτε παθητικοί αποδέκτες των αποφάσεων της εξουσίας. Αντιθέτως, γίνονται συνομιλητές και διαμορφωτές του μέλλοντος του τόπου τους.
Η επένδυση στη γνώση δεν είναι πολυτέλεια, είναι αναγκαιότητα. Η ύπαρξη ενός Δημοτικού Πανεπιστημίου, έστω και σε μορφή ανοιχτών διαλέξεων, δημιουργεί πολλαπλά οφέλη. Ενισχύει τη συνοχή της τοπικής κοινωνίας, δημιουργώντας έναν κοινό τόπο διαλόγου. Προσφέρει δωρεάν πρόσβαση στη γνώση σε πολίτες που ενδέχεται να μη διαθέτουν τους οικονομικούς ή χρονικούς πόρους για τυπικές σπουδές. Προσελκύει ανθρώπους από άλλους Δήμους, αυξάνοντας την πολιτιστική και κοινωνική δυναμική της περιοχής. Αποδεικνύει ότι η τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι μόνο για έργα βιτρίνας, αλλά μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην πνευματική ανάπτυξη των πολιτών της.
Και εδώ τίθεται το αναπόφευκτο ερώτημα, ποια είναι η στάση της Δημοτικής Αρχής Λαυρεωτικής σε σχέση με τέτοιες πρωτοβουλίες; Η σύγκριση με τον Δήμο Σαρωνικού είναι αμείλικτη. Εκεί όπου στον Σαρωνικό η γνώση και η ενημέρωση γίνονται δημόσιο αγαθό, στη Λαυρεωτική κυριαρχεί η πολιτική της αποσιώπησης και της παρασκηνιακής διαχείρισης. Εκεί όπου η τοπική αυτοδιοίκηση επιδιώκει να καλλιεργήσει σκεπτόμενους πολίτες, στη Λαυρεωτική η διοίκηση προτιμά τους πολίτες θεατές, μακριά από τις κρίσιμες αποφάσεις που αφορούν τον τόπο τους.
Η σύγκριση δεν είναι θεωρητική. Στον Δήμο Σαρωνικού, ο δημότης αντιμετωπίζεται ως ενεργό μέλος της κοινότητας, με δικαίωμα στην ενημέρωση, στη γνώση και στον διάλογο. Στη Λαυρεωτική, αντιθέτως, η στάση απέναντι στους δημότες μοιάζει περισσότερο με αυτήν που επιφυλάσσει κάποιος σε ένα ακροατήριο που απλώς καλείται να ακούει, χωρίς να συμμετέχει. Οι συνεδριάσεις «δια περιφοράς» λειτουργούν ως μηχανισμός αποκοπής των πολιτών από τις κρίσιμες αποφάσεις, ενώ η αποσπασματική ενημέρωση και η έλλειψη διαφάνειας υποδηλώνουν έναν Δήμο που δεν θέλει συνομιλητές, αλλά παθητικούς αποδέκτες τετελεσμένων.
Η διαφορά φιλοσοφίας των δύο Δήμων αναδεικνύει ένα βαθύτερο πρόβλημα, η αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να λειτουργεί ως κλειστός κύκλος εξουσίας. Η περίπτωση του Σαρωνικού δείχνει ότι ένας Δήμος μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από γραφειοκρατική δομή. Μπορεί να γίνει χώρος διαλόγου, πνευματικής αναζήτησης και κοινωνικής αφύπνισης. Αυτό ακριβώς είναι το στοίχημα που η Λαυρεωτική έχει χάσει – αλλά μπορεί ακόμα να διεκδικήσει.
Η τοπική κοινωνία δεν χρειάζεται μια αυτοδιοίκηση που φοβάται τη γνώση και την ανοιχτή συζήτηση. Χρειάζεται μια ηγεσία που εμπιστεύεται τους πολίτες της, τους παρέχει τα μέσα να διαμορφώνουν άποψη και τους ενθαρρύνει να συμμετέχουν. Η Λαυρεωτική δεν έχει ανάγκη από περισσότερη μυστικοπάθεια. Έχει ανάγκη από περισσότερη γνώση. Και η γνώση, όπως η ιστορία έχει δείξει, είναι η μόνη δύναμη που κανένα παρασκήνιο δεν μπορεί να ελέγξει.
πηγή: